NAFAQADA DHALAANKA

Waa maxay muhiimada nafaqada dhalaanka?

Nafaqadu waxay ka caawisaa dhalaanka inay door muhiim ah ka ciyaarto sanadaha hore ee  nolosha ilmaha yar. Waxey muhiim u tahay Jirka iyo korriinka maskaxda ilmahaaga. nafaqada dheeli tiran waa aasaaska dhalaan mustaqbal caafimaad leh. Siinta ubadkaaga cunto dheeli tiran oo caafimaad leh waxay xaqiijin doontaa korriin ku filan oo jireed, maskaxeed, iyo garasho. Tani waxay ka caawinaysaa ilmahaaga yar inuu helo miisaan caafimaad leh waxayna yaraynaysaa khatarta ah inay ku dhacaan cudurrada daba dheeraada ee nolosha.

Side u nafaqeyn karnaa dhalaankeena?

Sida saxda ah ilmahaaga inta uu ku jiro sannadaha hore ee koritaanka nafaqeynta waa muhiim. Gaar ahaan marka ay gaaraan 9 bilood, maskaxdooda ayaa koreysa oo waxay hagaajinayaan dhaqaaqooda. Dhaqdhaqaaqa jirkooda ayaa maraya heerkii ugu sarreeyey inta lagu jiro marxaladan. nafaqada waxey kabilaabataa uurka markuu kujiro ilmaha. lixda bilood ee u horeyasa adiga ayaa mamula habka wax siinta laakiin lixbilood kadib habka nafaqeynta ilmaha yar waa hab fudud udiyaari cuno nafaqeysan oo isudheelitiran ma ahan in aad siiso ama aad qasabto si uu uqaato wax badan ilmaha waa in uu si tartiib ah u cuno kaligii waad caawinkartaa lk hakabadbadin Ku dhiiri geli inuu dhameeyo cuntada weelkiisa saran oo kaliya. Ilmahaagu si fiican buu u yaqaan jidhkiisa iyo rabitaankiisa ku kalsoonow ilmahaaga yar inuu yeesho awooddaas uu ku go'aansan karo inuu wax cuno. Xoog in aad wax u siiso ma caawinayso ilmaha.waligaa ha barbar dhigin rabitaanka cuntada ilmahaaga ilmo kale. Ilmo kastaa waa gaooni  oo waxa uu leeyahay hab cunto oo gaar ahaaneed.

Cuno noocee ah ayaan ku quudin karnaa dhalankeen?

Waa in aad udoortaa cuno nafaqo badan uu kahelaayo ilmaha maahan in aad siiso maalin walbo hal sheey ama hal cuno waa in aad ukalabadashaa marwalba si uu helo jirkiisa waxa uu ubaahanyahay nafaqa ahaan. Marka aad ubilaawdo cunada ilmahaaga ufiirso falcelintiisa maku shubmay xasaasiyad miyee kusameysay hadey mid dhibaato sababtay tahay kajooji.Nafaqeynta ilmahaaga waa in ey qeyb kayihii carbohydrates, dareere, Proteins, cuntooyinka ay ku badan yihiin dufanka, birta, calcium, Vitaminska iyo minerals.

Carbohydrates: Waxey usiiyaa tamar badan kor ayuu uqaadaa koriimada waxey kaloo siiyaan tamarta fiican waxaa laga helaa baradhada,bataati macaan, galeyda, sokorta, malabka, baastada mooska, beet root, caano, lowska

Dareere: Dhalaanka markuu lix bilood kayaryahay caanaha naaska ayaa uga filan waxwalbo wax biyo ah uma baahno laakiin ilmaha markey lix bilood dhaafaan waxay u baahan yihiin dareero badan waxaana siin kartaa caanaha naaska ama caana caadiga ah cabitaanada kuwa caafimaadka leh ama miraha laga miiro sida canabka liin macaanta iyo biyaha cad

 

Proteins:Waxey dhalaanka u dhistaa murqaha waxeyna kashayesaa dhismaha unugyada jirka waxaa aad looga helaa caanaha naaska ama caanaha caadiga ah ukunta, hilibka gaduudan, digaaga, malayga, caanaha ,jeeska,ukunta iyo caano fadhi 

Cuntooyinka ay ku badan yihiin dufanka: Dufanku waa nafaqo  dhalaanka aad ugu fiican una kobciso maskaxda, neerfayaasha, iyo indhaha  taasoo ka caawineyso fekerka iyo in uu awoodda uu yeesho si nadiif ah in uu wax u arko. Ilaha laga helo waxaa kamid ah caanaha naaska iyo caanaha caadiga ah, jiis, caano fadhi, jiis adag, hilibka lo'da, avocado, saliid saytuun, saliid macsaro,

Birta: Birtu waxa ay ka dhalaanka caawisaa unugyada cas cas ee dhiigga in ay oksijiinta u qaadaan jidhka oo waxa ay taageertaa awoodda maskaxda wax-barashada ee ilmaha waxaa laga helaa hilibka la shiiday iyo digirta, hilibka cas, digaag, kalluunka, iyo isbaandheska. Ha ubadin caanaha, sababtoo ah waxay faragelin karaan nuugista birta.

Calcium: Waxa uu ilaaliyaa dhalaanka neerfayaasha iyo murqaha inay shaqeeyaan. Waxay kaloo ilaaliyaan caafimaadka wadnaha. Waxaa laga helaa caanaha, farmaajo, caano fadhi, liin macaan moos, looska, sisinta, boorashka, malayga, ukunta.

Vitamins, menerals: Aad ayey ugu baahan yihiin dhalaanka waxuu u ilaaliyaa dhalaanka difaaca jirka,maqaarka,timaha iyo araga. waxaana laga helaa ukunta, farmaajada, beerka, hilibka, borashka, qudaaraha iyo malayga